30-Dec-2013
Kinder- en Jeugdpsycholoog Minouk Timmers: ‘Kinderen met een diagnose in het autismespectrum kunnen moeite hebben met de communicatie en missen soms inzicht tijdens het spel. Maar door een beetje rekening met ze te houden, kunnen deze kinderen ook sporten.’
In gesprekken met ouders met autisme hoor ik regelmatig dat hun kind moeite heeft met de spelregels. Kinderen met autisme hechten namelijk vaak veel waarde aan instructies, afspraken en regels en als ze die eenmaal kennen, houden ze zich er strikt aan. Het kan misgaan als, bijvoorbeeld, tijdens een wedstrijd de ene keer wel gefloten wordt voor ‘hands’ en vijf minuten later niet, omdat de bal per ongeluk aangeraakt werd. Ook als er uitzonderingen worden gemaakt op de spelregels kan hen dit behoorlijk in verwarring brengen en boos maken.’
‘Regels worden in het algemeen vrij letterlijk genomen en in het gegeven voorbeeld zien veel van deze kinderen het onderscheid niet tussen opzettelijk ‘hands’ en de bal per ongeluk met de hand raken. Door duidelijk en concreet te benoemen wat er gebeurt, help je een kind met autisme om te gaan met de situatie en voorkom je escalatie die soms erg snel kan ontstaan. In het voorbeeld zou een directe toelichting helpen, zoals: ‘We spelen door, omdat Sebas de bal per ongeluk heeft aangeraakt.’
Opmerkelijk is daarnaast dat ouders hun kind vaak niet zien overspelen, waardoor andere kinderen boos op ze worden of ze op de bank belanden. Dat kinderen met autisme eerder zelf zullen proberen te scoren in plaats van over te spelen, komt voort uit een beperkt(er) spelinzicht. Zij denken op een andere manier. Hun hersenen verwerken de waarneming als puzzelstukjes, waardoor zij moeite hebben met het grotere geheel. Daardoor is het voor deze kinderen nog lastiger dan voor kinderen met een normaal ontwikkelingspatroon om bijvoorbeeld te begrijpen hoe je een doelpunt zou kunnen maken door over te spelen. Door het overspelen aan te leren in kleine stapjes en deze oefeningen over een langere periode consequent te herhalen, leert een kind hoe hij door over te spelen kan scoren.
Sporten is voor alle kinderen belangrijk, ook voor kinderen met (een vorm van) autisme. Qua motorische ontwikkeling zie je vaak dat zij een wat houterige motoriek hebben of dat het maken van bepaalde bewegingen ingewikkeld voor hen is. Sport helpt de kinderen zich lichamelijk te ontwikkelen. En vanuit gedragsperspectief kunnen trainers of begeleiders, die bovengenoemde gedragingen herkennen, daar rekening mee houden. Daarmee helpen zij deze kinderen aan een leuke en sportieve tijd bij (gelukkig) een toenemend aantal sportverenigingen die oog hebben voor deze doelgroep. Zo kunnen kinderen met autisme ook sporten.
Minouk Timmers (38) is Kinder- en jeugdpsycholoog, gezondheidszorgpsycholoog en cognitief gedragstherapeut. Ze heeft haar eigen praktijk, Psychologiepraktijk Kind&Ko in Utrecht. Minouk is moeder van Jens (7), Okke (5) en Imme (3).
Lees ook de bijdragen van Minouk Timmers over het opbouwen van zelfvertrouwen bij kinderen door het contact met anderen, en de rol van sport en spel bij het bevorderen van het zelfvertrouwen van je kind.
Special Heroes is een sportstimuleringsprogramma voor kinderen uit het speciaal onderwijs. Lees hier over Special Heroes op Tym.nl.
* verplicht veld
